کمتر از یک ماه به پایان دوره زمانی شش ماهه تعیین شده برای رسیدن ایران و 1+5 به توافقی جامع برای موضوع هسته‌ای ایران مانده است و اکنون این یک گمانه‌زنی جدی است که اگر توافق جامع بین دو طرف سرانجام به دست آید، به احتمال بسیار قالبی زمان‌بندی شده و گام به گام خواهد داشت. آیا مجلس برای یک توافق هسته‌ای چندمرحله‌ای آماده است؟
به گزارش «»، هرچند متن برنامه اقدام مشترک که در آذر ماه سال گذشته مورد توافق ایران و کشورهای عضو 5+1 نیز وضعیت‌ها و نتایج وابسته به زمان را نشان می‌داد، مجموعه تحولات و تحلیل‌های نزدیک به دور پنجم مذاکرات وین نشان داد که انجام برخی تعهدات طرف غربی در توافق ژنو برای دوره طولانی مدت که بنا‌ست در توافق جامع به آن پرداخته شود و به ویژه مسأله برداشته شدن تحریم‌های ایران، احتمالا بر اساس یک جدول زمانی صورت خواهد گرفت.بنا بر این گزارش، هرچند پیوستگی رژیم تحریم‌ها علیه ایران، این ضرورت را ایجاد کرده است که طرف غربی فارغ از ملاحظات داخلی و ساختارهای تصمیم‌گیری متفاوت خود، در ابتدای اجرای توافق احتمالی جامع هسته‌ای، بخش مهمی از تحریم‌های ایران را بردارد و یا این که اجرای آن را به حالت تعلیق درآورد، ولی برداشته شدن همه تحریم‌ها علیه ایران احتمالا فوری نخواهد بود.در طرف مقابل، ایران نیز مجموعه اقدامات اعتمادساز خود را گام به گام اجرایی خواهد کرد. یکی از این اقدامات که در توافق ژنو نیز به آن اشاره شده، اجرای پروتکل الحاقی پس از تصویب آن در مجلس شورای اسلامی است.در شش ماهی که از توافق ژنو گذشته است، مقامات دولت آمریکا بارها به کنگره این کشور رفته و به توضیح توافق با ایران پرداخته‌اند. از سوی دیگر، پیش‌بینی می‌شود که روابط بین کنگره و دولت آمریکا، بخشی از اجرای توافق احتمالی جامع هسته‌ای با ایران باشد.صرف‌نظر از نقشی که لازم است کنگره آمریکا در ایفای تعهدات این کشور در مقابل ایران ایفا کند، احتمال قانونگذاری خاص کنگره برای تأکید بر اجرای تعهدات ایران در توافق احتمالی نهایی و تعیین چهارچوب‌هایی در این باره به طور جدی وجود دارد.زمان‌بر بودن دوره اجرای تعهدات دو طرف در توافق احتمالی نهایی، وجود مکانیزم‌هایی برای اطمینان از پایبندی طرف مقابل به تعهدات خود و نیز پیش‌بینی اقدامات لازم در مقابل خلف وعده طرف مقابل را ضروری خواهد ساخت و این امر شاید خود را به صورت لزوم توجه مجلس به تعیین چهارچوب‌های مورد نظر ایران نشان دهد.سابقه مذاکرات هسته‌ای نشان می‌دهد که هر گاه توافقی در موضوعات کلان سیاست خارجی به دست آمده، این توافق برآمده از اجماع نسبی نهادهای گوناگون داخلی بوده است. همین وضعیت بر توافق جامع هسته‌ای احتمالی ایران و 5+1 حاکم خواهد بود. اما این امر به معنای کنار رفتن مجلس از روند سیاست‌گذاری و تصویب برخی موارد مندرج در توافق نهایی نخواهد بود.پذیرش پروتکل الحاقی از موضوعاتی است که بنا به توافق ژنو، حتما بخشی از هر توافق جامع هسته‌ای خواهد بود. پرسش اکنون این است که تعیین پیش‌شرط‌ها و الزامات چنین مصوبه‌ای در چه مرحله‌ای و چگونه به وقوع خواهد پیوست و آیا مجلس خود را برای روزهای پس از یک توافق جامع و البته زمان‌بندی‌شده آماده کرده است یا خیر؟پروتکل الحاقی تنها یک نمونه از مجموعه مسائلی است که شاید در توافق نهایی هسته‌ای نیازمند قانونگذاری مجلس باشد. هرچند این مسأله به نظر قطعی می‌رسد، موضوعات دیگری مانند اجرای بموقع برداشته شدن تحریم‌ها مطابق توافق نهایی که احتمالا به دست خواهد آمد و بعضی اقدامات شفافیت‌زا از جانب ایران نیز نیازمند نقش‌آفرینی احتمالی مجلس است.ابعاد لزوم نقش‌آفرینی مجلس از یک سو گسترده است و از سوی دیگر، شاید فرصت چندانی تا رسیدن به آن روز نمانده باشد.